Zo ging dat toen
Nu een anekdote, toen een ernstige zaak.
Ons Ma zat op kostschool. Hoe oud zal ze geweest zijn, een jaar of veertien. Een pubermeisje dus. Waarom ze daar zat vertelt het verhaal niet. Ze was nogal een rebelse puber, misschien was het dat. Daar werd ze in bedwang gehouden door strenge, norse nonnen met een duidelijke missie: de eerbaarheid van de aan hen toevertrouwde meisjes bewaken. En ze deden dat met verve. Meisjes dienden kuis (wordt dit woord in onze moderne tijd nog ooit gebruikt?) te zijn. Bescheidenheid, onderdanigheid, gehoorzaamheid, gemanierdheid waren de pijlers van het vrouwelijke bestaan. En kuisheid dus. De verantwoordelijke nonnen hadden daar de oplossingen voor.
Ons Ma vertelde:
“Voor het licht op de slaapzaal uitging vond er een inspectie plaats. Onze handen moesten boven op de dekens liggen. Stel je voor wat je allemaal kon uitspoken met je handen onder de dekens.
Jezelf wassen deed je in je chambrette in een teil. Een douche hadden we toen nog niet. Omwille van je kuisheid droeg je dan een badhemd, een lang wijd gevaarte. Daar onder kon je je wassen.”
Een ander door ons Ma verteld verhaal:
“Soms mochten we naar buiten. Wij, puberale meiden in ontwikkeling naar volwassenheid. We gingen met een hele groep, alleen was veel te gevaarlijk. Keurig in een rij, twee aan twee. Vergezeld door een paar nonnen. In het centrum van het dorp waar de school stond. Zie je het voor je. Wij, een lange rij jonge meiden die geacht werden stilte te bewaren. Kwebbelen en giechelen hoorde niet bij jonge dames in opkomst.”
Ons Ma vertelde verder:
“We waren blij met zo’n uitstapje. Even het gewone leven proeven en om ons heen kijken naar het vrije leven. Tot het bevel kwam:
“Meisjes, allemaal de hoofdjes naar rechts draaien.”
Wat ze natuurlijk allemaal braaf gedaan hebben, opgevoed als ze waren, op één na. Dat was natuurlijk ons Ma, want hoe had ze ons anders kunnen vertellen wat de reden was van het bevel. Aan de over kant van de straat liepen mannen. Oef, duivels in eigen persoon.
Zo was het leven toen. We praten over de eind jaren twintig in een dorp in Brabant. De tienerjaren van ons Ma.